مسیر سبز سماموس
شکل(1)کارگروه جستجو نجات استان گیلان و شهرستان رودسر_باشگاه‌های کوهنوردی شهرستان رودسر __کوهنوردان آزاد منطقه.
شکل(2) جلسه اول جهت معرفی و شناسایی مسیر اصلی و معیار-دی ماه 1398.
جلسه اول جهت معرفی و شناسایی مسیر اصلی و معیار-دی ماه 1398.
شکل(4) جلسه دوم در زمینه معرفی مخاطرات جوی و طبیعی کوه سماموس-اردیبهشت 1399.
شکل(5) جلسه دوم در زمینه معرفی مخاطرات جوی و طبیعی کوه سماموس-اردیبهشت 1399.
شکل(6) تیم پشتیبانی در بازدید میدانی در آبادی جواهردشت. اردیبهشت 1399.
شکل(7) اعضای تیم صعود به قله سماموس.
شکل(8) ثبت نقاط خطر و مکان تابلوهای مسیر توسط اعضای تیم صعود به قله-اردیبهشت 1399.
شکل(9) ثبت مکان تابلوهای راهنمای داخل آبادی جواهردشت توسط اعضا تیم بازدید-اردیبهشت 1399.
شکل(10) ثبت موقعیت جانمایی تابلوهای مسیر عبور کوهنوردان در آبادی جواهردشت تا پناهگاه و مسیر صعود توسط تیم بازدید میدانی-اردیبهشت 1399.
شکل(11) جمع بندی نهایی در مورد نقاط سنگچین و تابلو در مسیر قله سماموس-خرداد 1399.
شکل(12) جمع بندی نهایی در مورد نقاط سنگچین و تابلو در مسیر قله سماموس-خرداد 1399.
شکل(13) نقشه مسیرهای صعود به قله سماموس از آبادی جواهردشت.
شکل(14) نامه‌نگاری با هیئت استان در زمینه صورت جلسه های انجام شده
شکل(15) نقشه موقعيت توده سماموس در استان گیلان
شکل(16) نقشه توپوگرافی توده سماموس.
شکل(17)نمائي از تاقديس سماموس از حوالي روستاي چايجان در مسير کلاچاي- چابکسر، جهت ديد از شمال به جنوب
شکل(18)نیمرخی از کوه سماموس از شمال به سمت جنوب، شکل‌توده‌ای آن مشخص است.
شکل(19) مکان جانمایی شده تابلوهای راهنما در آبادی جواهردشت
شکل(20) مکان جانمایی تابلوها و سنگچین ها و مسیر مورد تایید در مسیر جواهردشت به قله سماموس.
د-1-پیاده سازی مسیر
د-1-پیاده سازی مسیر
د-1-پیاده سازی مسیر
Your content goes here. Edit or remove this text inline or in the module Content settings. You can also style every aspect of this content in the module Design settings and even apply custom CSS to this text in the module Advanced settings.
نمونه تابلوهای مسیر
گزارش مکان‌یابی مسیر کوهنوردی سماموس
از مسیر جؤردشت (جواهردشت)
مطابق شیوه‌نامه مسیر سبز کوهستان
بهار 1399
فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی جمهوری اسلامی ایران
هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان گیلان
هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر
ناظر: هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان گیلان
اجرا: هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر
اعضای پژوهشی-اجرایی (به ترتیب حروف الفبا)
مجید تجلی-رئیس هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر
دکتر سیدعماد روحانی-مدرس پزشکی کوهستان فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی
مهران غلامی-مدیرعامل باشگاه کوهنوردی زبران رودسر
شهره فخر جانعلی قاسم‌آبادی-نایب رئیس هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر
نیما فریدمجتهدی-مسئول کارگروه آموزش هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان گیلان
مسعود میرزاآقایی-کوهنورد آزاد-راهنمای کوه سماموس
دکتر سمانه نگاه-مدرس هواشناسی کوهستان فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی
مشاوران کوهنوردی و اجرایی
اسماعیل اکبری (رییس باشگاه کوهنوردی سماموس رحیم آباد)
شیرین زارع (مسول اسبق کارگروه حستجو نجات استان گیلان)
احسان پژمان (نماینده هلال احمر-کوهنورد آزاد- مسول کارگروه جستجو و نجات هیات کوهنوردی رودسر)
ابراهیم حساس (عضو باشگاه زبران _پیشکسوت کوهنورد)
مهدی حبیب‌اله‌زاده (باشگاه کوهنوردی زبران رودسر)
مجید گلعلی‌پور ( کوهنورد آزاد_مسول کارگروه صعودهای ورزشی شهرستان رودسر)
الف-گزارش طرح مسیریابی کوه سماموس
با توجه به اینکه کوه سماموس مرتفع‌ترین کوه استان گیلان محسوب می‌شود و با در نظر گرفتن اینکه هرسال شمار زیادی از کوهنوردان به این کوه صعود می‌کنند، معرفی یک مسیر مشخص و امن برای ارائه و معرفی به کوهنوردان یکی‌از دغدغه‌های فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی و همچنین هیئت کوهنوردی استان گیلان و شهرستان رودسر بوده‌است. از‌سوی‌دیگر، بکر بودن و همچنین دسترسی سخت و پیچیدگی‌های جغرافیایی بسیاری از مسیرهای دیگر به این کوه و مشکلات عملیات امداد و نجات، لزوم معرفی یک مسیر معین و امن را ضروری‌تر می‌کرد. ازاین‌سو، هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان گیلان مسئولیت شناسایی و معرفی مسیر کوهنوردی مشخص که هم از دیدگاه کوهنوردی امن بوده و هم منجر به کاهش خسارت به محیط‌زیست شود را به هیئت شهرستان رودسر واگذار کرد. هیئت کوهنوردی شهرستان رودسر با تشکیل جلسات مختلف با حضور برخی کارشناسان زُبده در زمینه پزشکی کوهستان، ژئومورفولووژی و هواشناسی کوهستان و کوهنوردان مجرب شهرستان رودسر، نسبت به شناسایی و معرفی این مسیر اقدام کرد. انتخاب مسیر بر مبنای امه «مسیر سبز کوهستان» که در سال 1398 در هیئت استان گیلان مورد تصویب قرار گرفت، انجام شد. در به انجام رسیدن این امر، 4 جلسه حضوری در شهرستان رودسر با میزبانی شهرستان رودسر برگزار شد. در جلسات اولیه نسبت به انتخاب یک مسیر واحد به عنوان مسیر رسمی بحث و تبادل نظر صورت گرفت و در پایان با‌توجه‌به مولفه‌های مختلف جغرافیایی، امداد و نجات، شرایط آب‌وهوایی و مخاطرات جوی و ژئومورفولوژیکی مسیر آبادی جؤردشت (جواهردشت) به عنوانِ مسیر اصلی مورد تائید و مسیر جایگزین پرچکوه برای مسیر زمستانه و امداد نجات انتخاب شد. در یک مورد نیز اعضای کوهنورد تیم اقدام به یک صعود در شرایط زمستانه به کوه سُماموس جهت ثبت جی‌پی‌اس مسیر، تعیین نقاط حادثه‌ساز و مکان سنگچین‌ها و تابلوهای راهنما کردند. در پایان بعد از تجزیه و تحلیل‌های فنی، گزارشی مکتوب همراه با نقشه‌ای از مسیر و مکان نصب تابلوها و سنگچین‌ها انتخاب شد.
شکل(1)کارگروه جستجو نجات استان گیلان و شهرستان رودسر_باشگاه‌های کوهنوردی شهرستان رودسر __کوهنوردان آزاد منطقه.
شکل(2) جلسه اول جهت معرفی و شناسایی مسیر اصلی و معیار-دی ماه 1398.
شکل(3) جلسه اول جهت معرفی و شناسایی مسیر اصلی و معیار-دی ماه 1398.
شکل(4)جلسه دوم در زمینه معرفی مخاطرات جوی و طبیعی کوه سماموس-اردیبهشت 1399
شکل(5) جلسه دوم در زمینه معرفی مخاطرات جوی و طبیعی کوه سماموس-اردیبهشت 1399.
شکل(6) تیم پشتیبانی در بازدید میدانی در آبادی جواهردشت. اردیبهشت 1399.
شکل(7) اعضای تیم صعود به قله سماموس.
شکل(8) ثبت نقاط خطر و مکان تابلوهای مسیر توسط اعضای تیم صعود به قله-اردیبهشت 1399.
شکل(9) ثبت مکان تابلوهای راهنمای داخل آبادی جواهردشت توسط اعضا تیم بازدید-اردیبهشت 1399
شکل(10) ثبت موقعیت جانمایی تابلوهای مسیر عبور کوهنوردان در آبادی جواهردشت تا پناهگاه و مسیر صعود توسط تیم بازدید میدانی-اردیبهشت 1399.
شکل(11) جمع بندی نهایی در مورد نقاط سنگچین و تابلو در مسیر قله سماموس-خرداد 1399.
شکل(12) جمع بندی نهایی در مورد نقاط سنگچین و تابلو در مسیر قله سماموس-خرداد 1399.
مسیریابی
صورتجلسه اولین نشست در زمینه انتخاب مسیر سبز کوه سماموس
در روز یکشنبه 20 بهمن 1398 ساعت 7:30 دقیقه جلسه ای در شهر رودسر به میزبانی هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر با حضور جمعی از کارشناسان، مربیان و آشنایان به جغرافیای کوه سماموس تشکیل شد. این جلسه به دعوت هیئت کوهنوردی رودسر به نیابت از هیئت کوهنوردی استان گیلان به منظور بررسی، شناسایی و معرفی مسیر مورد تائید استان گیلان جهت دستیابی و صعود به قله سماموس از استان گیلان برگزار شد. در این جلسه در ابتدا مسیرهای عمده و مورد تائید کوه سماموس در جغرافیای سیاسی استان گیلان مشخص و سپس در مورد مزایا و معیاب هرکدام بحث و بررسی انجام پذیرفت. این مسیرها شامل، 1-مسیرجؤردشت (جواهردشت)، 3-مسیر پَرچ کوه (کاکرود) اشکور، مسیر جؤرده اشکور.
-
در مجموع بادر نظر گرفتن تمامی شرایط جغرافیای، آب‌وهوایی، میزان و درجه سهولت دسترسی، زمان دسترسی، مخاطره‌های محیطی (بهمن، ریزش و…)، اهمیت و توجه سیاسی-اجتماعی، پتانسیل جوامع محل مسیر جؤردشت (جواهردشت) به عنوان مسیر اصلی صعود به سماموس از استان گیلان انتخاب شد. علاوه براین، در مجموع با در نظر گرفتن جمیع شرایط، در صورت برزو هرگونه مشکل، از جمله وقوع بهمن در مسیر روستای سیاهکلرود-جواهردشت و بسته بودن مسیر، مسیر رحیم‌آباد-کاکرود-پرچکوه به عنوان مسیر جایگزین زمستانه معرفی شد.
-
علاوه براین، با توجه به مستندات مندرج در شیوه نامه مسیر سبز کوهستان، با در نظر گرفتن ملاحظات محیط زیستی و کوه نوردی امن، در مسیر سماموس، مسیر یال به سوی سماموس به عنوان مسیر امن و سبز انتخاب شد. مسیر دره به ویژه به دلیل بهمن گیری شدید، و دیگر مخاطرهها، به عنوان مسیر اصلی انتخاب نشد.
-
مقرر شد، در جلسه دیگر، جهت نشانه‌گذاری و نصب تابلوهای معرفی و راهنما، جلسه‌ای در شهرستان رودسر تشکیل شده، نقاط مهم شناسایی و بر روی نقشه نقطه‌گذاری شوند.
-
مقرر شد، تیمی از کوهنوردان، در پایان جلسات و نتیجه‌گیری نهایی، از طرف هیئت استان گیلان، نشانه‌گذاری با امکانات کامل جهت تصحیح نقاط تابلوها، و مستندسازی در فصل زمستان طبق رهبری و سرپرستی آقایان میرزاآقای و روحانی، با همکاری هیئت رودسر به منطقه اعزام شوند.
اعضای جلسه عبارت از جناب آقای دکتر روحانی مدرس پزشکی کوهستان و کوهنورد بومی، جناب آقای میرازآقایی از کوهنوردان مجرب و راهنمای کوه سماموس، جناب آقای تجلی رئیس هیئت کوهنوردی و صعودهای و سرکار خانم فخرجانعلی نائب رئیس هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان رودسر.
شکل(13) نقشه مسیرهای صعود به قله سماموس از آبادی جواهردشت.
شکل(14) نامه‌نگاری با هیئت استان در زمینه صورت جلسه های انجام شده.
ب-جغرافیای کوه سماموس
سماموس
اين كوه با موقعیت”26 َ50°36 عرض شمالي و “03 َ23°50 طول شرقی، در شرق استان گیلان هم مرز با استان مازندران و در میان شهرهای رامسر، چابکسر و رحیم‌آباد واقع شده است. سماموس با ارتفاع 3703 متر مرتفع‌ترین کوه گیلان و دارای دو قلّه به نام‌های کوچ سماموس و پیل سماموس است. روستاهای جواهردشت در شمال، لیما، لیما‌گوابر، کاکرود و پرچکوه درغرب، یاسور، ویشکی، جؤرده در جنوب‌غربی و روستاهای نمک‌درّه، سده، جنت‌رودبار،گرس‌ماسر و جؤرده در شرق و جنوب‌شرقی آن قرار دارند. علاوه بر این روستاها، ده‌ها سرای گالشی و مناطق ییلاقی معروف بر روی دامنه‌ها و یال‌های این کوه واقع شده‌اند. سراهای گالشی چون لپاسر، داغوله، ریزینه‌بن، میان‌کلام، ازاردره، مین‌خانی، سرچاک، تک‌لش، سی‌پشت، لزنه‌چاک و هفت‌خانی از مجموعه ییلاق‌های جنوب و شرق کوه سماموس هستند و همچنین در دامنه‌ي شمالی از غرب به شرق می‌توان از ییلاق‌های راشه، ونه‌سان، جُومه‌کونه، علم‌سرا، جؤرکلام‌چال، اسپی‌تله‌بن، زونوگویه، چنارچال، دورگه‌دشت، اسل‌وار، سوسولات، سه‌سر‌لات، کیلاش‌پشته، روگانی، سوته‌پشته، کل‌کوه، مین‌سرا، زرکموس نام برد.
از چشمه‌های معروف این کوه می‌توان از ناصره‌دشت در جواهردشت، روزگلی چشمه، پول‌کش‌چشمه و ملیجه‌خونی در دورگه‌دشت، سیاه‌چشمه و چشمه لپاسر در لپاسر، آسمان‌رود دلیجان، برتل در جواهرده رامسر، گیاش در نمک‌درّه و سامان‌گه‌چشمه در حوالی توکه‌سر نام برد. در توده‌ي کوهستانی سماموس، صخره‌هايی وجود دارد که به دلیل شکل‌شان دارای شهرت هستند و از جاذبه‌های سنگ‌های ویژه گیلان محسوب می‌‌شوند که در بخش مرتبط به آن‌ها اشاره شده است. این سنگ‌ها و صخره‌ها عبارتند از شیرکش در مسیر جواهردشت به توکه‌سر در حوالی قله‌ي سماموس، گیشه‌تله و نقاره‌تله در خط‌الرأس جنوب‌غربی چنارچال و شیرکش در شرق قلّهي سماموس و شمال‌غربی روبارکش. مسیرهای عمده‌ي صعود این کوه عبارتند از:
-
مسیر جواهرده رامسر:
رامسر. مسیر روستای جواهرده. لات‌محله. بامسی. جیرکوه. سلمل. فیل‌دم. جواهرده. عمد‌ه‌ترین مسیری که از روستای جواهرده به قلّهي سماموس مورد استفاده قرار می‌گیرد، مسیری است که از دامنه‌های جنوب‌غربی این روستا عبور می‌كند. ابتدای مسیر از پارک جنگلی صیقل‌محله یا آبشار روستا آغاز و سپس با صعود از پاکوب به «سی‌کند» در شرق قلّه «سه‌براره‌رجه» می‌رسد. سی‌کند در روی یالی قرار دارد که از قلّهي کوچ‌سماموس با جهت شمال‌غربی- جنوب‌شرقی کشیده شده است. از سی‌کند دو مسیر عمده برای رسیدن به قلّه سماموس وجود دارد. ادامه‌ي یال شمال‌غربی کوچ‌سماموس و رسیدن به جاده‌ي نظامی و در ادامه عبور از جاده‌ي نظامی به سوی پای قلّه و صعود از مسیر پاکوب به قلّهي سماموس، یا ادامه‌ي مسیر پاکوب به سمت «پیش‌آورچشمه» و سپس ارتفاع‌‌گیری و قرارگرفتن در جاده‌ي نظامی. مسیر دیگر با فرود به درّه‌ي چالک‌رود و رسیدن به محل باغ‌دشت و سپس به سمت لپاسر و از لپاسر سوار شدن بر یال شمال‌غربی-جنوب‌شرقی که از پیله‌سماموس تا لپاسر امتداد یافته است و رسیدن به قلّه.
-
مسیر جواهردشت: کلاچای، بعد از سه راهی واجارگاه، سیاهکلرود، سجیدان، چاشت‌خورلات، جواهردشت. از روستای جواهردشت به سمت جنوب بر یالی که از حوالی قلّه تا روستا کشیده شده و عبور از هاله‌خونی، جداشدن از یال مورد اشاره به سمت راست و ادامه‌ي مسیر پاکوب، شیری‌مالنگه، خشکه‌درّه، جیر‌ساکون، جؤرساکون، شیرکش، هاگردی واگردی، جیر‌توکه‌سر، جؤر‌توکه‌سر، قرارگرفتن بر خط‌الرأس اصلی سماموس به سمت شرق تا قلّه سماموس.
-
مسیر جؤرده اشکور: این مسیر از لحاظ شیب هموارترین مسیر صعود به قلّهي سماموس است. برای رسیدن به قلّه از این مسیر، ابتدا به شهر کلاچای و رحیم‌آباد رفته وارد جاده‌ي اشکور می‌شویم. ادامه‌ي مسیر از روستاهای تول‌لات، درازلات، جیرکل، گرمابدشت، کیارمش، بارگاه‌دشت، پايین‌ارکم، شاهراج، قاضی‌چاک، ویشکی، جیرده، جؤرده، از روستای جؤرده اشکور به سمت شمال مسیر پاکوب به سمت لپاسر را دنبال كرده و پس از عبور از چاک‌سر، روسکانی، هربوچاک، نی‌دشت، جیرچشمه منیسه، جؤرچشمه منیسه، جیر گردبن چشمه، جؤر گردبن چشمه، لپاسر، روی یال شمال‌غربی- جنوب‌شرقی قرار مي‌گيريم که از قلّهي سماموس تا لپاسر کشیده شده است و با عبور از محل‌های چون دوبندک، گردبن، لزناچاک به قلّهي سماموس می‌رسیم.
مسیر جنت‌رودبار رامسر نيز از ديگر مسيرهاي دستيابي به اين قله است.
4.مسیر جن‌ده‌رودبار(جنت رودبار): مسیر رامسر به تنکابن. جاده هریس. لیماک. گانگسر. پیازکش. دالاخانی. ایزکی. اکراسر. جن‌ده‌رودبار(جنت رودبار). نمک‌دره. جاده خاکی مسیر ماسراش در سرشاخه اصلی چالک‌رود. باغ دشت. رودبارکش. به سوی قله سماموس.
صعود به قلّه سماموس چشم‌اندازی زیبا از جلگه‌ي شرق گیلان را، هم در روز و هم در شب، به ببینده ارائه می‌کند. منظره‌ي دریای کاسپین و تماشای طلوع آفتاب در دریا از فراز قلّه سماموس، در تمامی رشته کوه البرز بی همتا است، دلیل آن هم این است که این کوه تنها قلّهي بالای 3000 متر البرز است که کم‌ترین فاصله را با دریای کاسپین دارد. دشت میان کوهی لپاسر سماموس به همراه استراحتگاه‌های سنّتی موجود در آن، موقعیت ممتاز را جهت اقامت شبانه در جوار قلّه سماموس پس از یک کوهپیمایی طولاني فراهم آورده است.
شکل(15) نقشه موقعيت توده سماموس در استان گيلان
توپوگرافي
این توده کوهستانی با ارتفاع 3703 متر، نزدیک‌ترین فاصله با درياي کاسپین را در میان قلل بالای 3000 متر البرز دارا است. به طوری که فاصله آن در خط مستقیم از کوه به خط ساحلی دریای کاسپین 24 کیلومتر است. نزدیکی این کوه به دريا، نشان‌دهنده شيب توپوگرافي خيلي زياد اين توده به سمت دريا در يک فاصله کوتاه و تغيرات شديد ارتفاعي در اين محدوده است. يال‌هاي منشعب اين کوه خط تقسيم آب بين حوضه رودخانههاي غرب مازندران و شرق گيلان مثل پل‌رود، سموش، اژدها‌رود، صفارود، چالک‌رود، کاکرود، خشکه‌رود و… ميباشند. توده کوهستانی سماموس یک تاقدیس مرکب[1] است، محور عمومی آن را می‌توان از جنوب‌شرقی جاده رحیم آباد-اشکور در محل روستای گرمابدشت در دره پل‌رود تا شمال‌غرب جاده رامسر- جواهرده در محل پارک جنگلی صفارود (آب معدن قرار دارد) پیگیری نمود. محور این تاقدیس شکل قوسی دارد که تحدب آن به سمت جنوب است. قله اصلی سماموس در راس قوس جای گرفته است. این تاقدیس مرکب توسط ده‌ها گسل از انواع مختلف و با جهات گوناگون به صورت عمود یا به موازات محور تاقدیس شکسته شده است. این مسئله در شکلگیری توپوگرافی این توده کوهستانی نقش مهمی دارد. در این میان دو گسل راندگی، از بقیه مهم‌ترند. گسل راندگی سماموس که با جهت شرقی- غربی در یال شمالی- شمال‌غربی در منتهی‌الیه حوضه سموش یک پرتگاه گسلی به وجود آورده است و گسله شوئيل که يک گسل راندگي با راستاي غرب، شمال‌غربي– شرقی، جنوب‌شرق است که تا شرق امتداد يافته و در جنوب این کوه کشیده شده است و سبب جاي گرفتن سنگ‌هاي ژوراسيک بر روي سنگ‌هاي کرتاسه شده است. جنس سازندهای زمین‌شناسی کوه سماموس از دیگر عوامل تاثیر‌گذار در شکلگیری توپوگرافی این کوه است. وسعت بزرگی از دامنه غربی، جنوب‌غربی کوه سماموس (مشرف به جاده اشکور) از سازندهای کنگلومرای جواهرده شکل گرفته است. در بسیاری از مناطق همچون اطراف روستاهای لیما، لیما‌گوابر، کاکرود و جواهرده برونزدها و پرتگاه‌های سنگی این واحد چینه‌شناسی تشکیل شده‌اند. علاوه بر کنگلومرا، رخنمون وسیع آهک‌های ژوراسیک و کرتاسه، شکل‌دهنده پرتگاه‌های عظیم سنگی در تمامی ستیغ خطالراس دامنه‌های غربی کوه سماموس، به‌ویژه در شرق روستاهای لیما‌چال، تر‌پو، آبدار‌بو‌چال و شمال کاکرود و حتی تمامی دامنه جنوبی توده سماموس است. وجود این سازندهای آهکی در جنوب و انحلال ناشی از خورندگی آب بارش و همچنین ذوب برف، سبب ایجاد اشکال انحلال آهکی (کارستی) در جنوب کوه سماموس شده است. نمود عینی این اشکال ژئومورفولوژیکی، کارن‌ها هستند، که چشم‌انداز غالب سطح زمین در بخش‌های عریان سنگی است. علاوه بر این دو دره کانیونی عمیق در دامنه جنوبی این کوه شکل گرفته است، که در مسیر روستای جؤردی اشکور به لپاسر قابل مشاهده است.
شکل(16) نقشه توپوگرافی توده سماموس.
شکل(17)نمائي از تاقديس سماموس از حوالي روستاي چايجان در مسير کلاچاي- چابکسر، جهت ديد از شمال به جنوب
زمين‌شناسي
اولين توالي چينه‌شناسي این توده کوهستانی، شامل رديف ضخيمي از سنگ‌هاي کنگلومرايي ضخيم لايه تا توده‌اي مربوط به دوره ترياس‌بالا–ژوراسيک‌مياني (سازند جواهرده) است. رخنمون‌هاي اصلي اين واحد در اطراف روستاهاي جواهرده و غرب روستای جنت‌رودبار رامسر و همچنين در دره پل‌رود در جنوب روستای گرمابدشت مشاهده مي‌شود. در جنوب روستای جواهردشت و دامنه شمالی کوه سماموس واحدي از سنگ‌هاي آهکي‌خاکستري تا خاکستري روشن مشاهده می‌شود که در شمال روستای گرمابدشت تبدیل به سنگ آهک‌هاي خاکستري تا خاکستري تيره می‌شود، این واحد مربوط به دوره ژوراسيک مياني–کرتاسه زيرين است، و به واحد کربناته معروف است و بیشترین گسترش را در محدوده مورد مطالعه دارد و بدنه اصلی و یال‌های کوه سماموس از این سازند تشکیل شده‌اند. واحد تخريبي کربناته يک بخش تخريبي کربناته خاکستري مايل به سبز تا قهوه‌اي است و از لايه‌هاي ماسه‌سنگ و سنگ‌آهک ماسه‌اي تشکيل شده، در منطقه جواهردشت بسوي شمال در بخش غربي دره خشکه‌رود و نيز در شمال روستای گرمابدشت درون واحد کربناته (مربوط به دوره ژوراسيک‌مياني–کرتاسه‌زيرين) پراکنده است. در دامنه‌هاي شمالي کوه سماموس (روستاي جواهردشت) مجموعه‌اي از سنگ‌هاي آتشفشاني خاکستري تا سبز تيره رنگ وجود دارد که بيشتر با ترکيب آندزي بازالت تا بازالت (مربوط به دوره کرتاسه‌بالايي) است. مخروطه‌هاي واريزه‌اي و سنگ‌هاي ريزشي که در زير پرتگاه‌هاي گسلي و صخره‌ها وجود دارد، از ويژ‌گي‌هاي دوران کواترنر است که از نمود‌هاي شاخص آن روستاهاي کاکرود و جواهرده است.
روند همگاني چين‌خوردگي در منطقه، شمال‌غرب–جنوب‌شرقي است. به دليل تاثير فازهاي زمين‌ساختي پر‌شمار، شدت چين‌خوردگي در واحد‌هاي سنگ‌چينه‌اي، با سن‌هاي گوناگون، متفاوت است. چين‌خوردگي در ارتباط با گسلش است. از چين‌خوردگي‌هاي منطقه مي‌توان از تاقديس‌کوشکو، تاقدیس و ناوديس سماموس، ناوديس سي‌پشت، ناوديس سي‌سرا تاقديس لپاسر ، ناوديس جواهردشت نام برد.
آب‌شناسی
توده سماموس به علت داشتن قلل مرتفع و نزديکي به درياي کاسپین ، بارش برف در فصل سرد ، (شروع ریزش برف از مهر ماه مشاهده شده است) داراي منابع مناسب و کافی از برف براي تغذيه رودخانههاي فراوان اين منطقه است. در ضمن وجود رسوبات و سازندهاي دوران دوم زمين‌شناسي به ويژه آهک و ماسه‌سنگ و ذوب‌شدن تدريجي برف در اين منطقه سبب به وجود آمدن ذخيره‌هاي مناسب آب زير‌زميني و چشمه‌هاي فراوان پر آب مي‌شود که در تغذيه دبی رودخانه‌ها علاوه بر بارش باران و برف موثر است. اين منطقه داراي ده‌ها رودخانه کوچک و بزرگ است. رودخانه‌ها با توجه به منبع تغذيه‌شان و وسعت حوضه آبريزشان و عمق پيشروي در کوهستان داراي جريان‌هاي دائمي، نيمه دائمي و فصلي است. عموماً رودخانههاي که از مناطق ارتفاعي 500- 2000 متري تغذيه مي‌شوند داراي جريان‌هاي نيمه‌دائمي و فصلي است و منبع تغذيه جريان‌شان باران است. رودخانههاي که از ارتفاعات بالاي 2000 متري سرچشمه می‌گیرند از منابع برف و چشمه‌ها تغذيه مي‌شوند، داراي جريان دائمي است. مهم‌ترين حوضه‌های رودخانههاي کوه سماموس پل‌رود (دومين رود بزرگ گيلان)، سموش، خشکه‌رود، آچا‌رود، کوکو‌رود، صفارود، چالک‌رود، زيله‌رود، اژدها‌رود و کاکرود ميباشند(شکل.5).
پوشش گياهي و جانوری
جنگل‌هاي منطقه بخشي از جنگل‌هاي انبوه و مرطوب حوزه درياي کاسپین را تشکيل مي‌دهند. که عناصر متشکله آن‌ها اکثرا از گونه‌های پهن‌برگ (خزان کننده) است. پوشش جنگلي منطقه از کوهپایه‌ها آغاز و تا ارتفاع 1800 منطقه ادامه دارد (دامنه‌های تا 500 متری توسط باغ‌های مرکبات و چای پوشیده شده است). اغلب گونه‌هاي تشکيل‌دهنده‌ي جنگل‌هاي منطقه مانند انجيلي، لرک، آزاد، خرمندي، گل‌ابريشم (شب خس) و ليلکي جزو گونه‌هاي گياهي ذخيره و باقيمانده از دوران سوم زمين‌شناسي ميباشند. تيپ‌هاي جنگلي منطقه را از نظر استقرار در مناطق و ارتفاعات مختلف مي‌توان بدين صورت تقسيم نمود تيپ‌هاي جلگه‌‌اي غير باتلاقي شامل شامل بلوطستان، بلوط– ممرزستان و شمشادستان است. در حوضه رودخانه خشکه‌رود یکی از جوامع طبیعی شمشماد منحصر به فرد مشاهده می‌شود. این جامعه شمشماد از محدود جامعه شمشماد باقی‌مانده در مناطق جنگلی گیلان است. تيپ‌هاي جنگلي ارتفاعات پايين شامل اين تيپ‌ها پس از جلگه يعني از مرز بالاي تيپ جنگلي باتلاقي شروع شده تا ارتفاع 900 متري گسترش دارد و شامل جوامع انجيلستان، انجيلي–ممرزستان، بلوطستان و بلوط–ممرزستان است. تيپ‌هاي جنگلي ميان‌بند، اين تيپ‌ها که در ارتفاع 900 تا 1200 متري از سطح دريا گسترش دارند عبارتند از‌ممرز، راشستان، راش–ممرزستان. تيپ‌هاي جنگلي مناطق مرتفع که شامل گونه‌های چون ممرز، ملچ، توسکاي ييلاقي، افرا و شيردار. تيپ‌هاي فوقاني و حد نهايي جنگل شامل نوعي ممرز بنام لور همراه گونه‌اي بلوط و جامعه کچف– ارويستان. از ارتفاع 1800 متری به بالا در دامنه‌های شمالی سماموس پوشیده از پوشش مرتعی می‌با‌شد به صورت تدریجی که به ارتفاع افزوده می‌شود ، پوشش گیاهی تبدیل به بوته‌زارهای آلپی به ویژه” گون” می‌شود اما در دامنه‌های جنوبی، به دلیل خورتاب بودن و دریافت بارش کمتر پوشش بوته‌ای غلبه دارد. مرال، شوکا، بزن، پاژن، گراز، گرگ، شغال، روباه معمولی، گربه‌جنگلی، شنگ، خرس‌قهوه‌ای، پلنگ، قرقاول، کبک‌دری، عقاب طلائی از جانوران این محل می‌باشند.
جغرافیای ناهمواری توده کوهستانی سماموس
کوه سماموس، دارای دو قله به نام‌های کوچ سماموس و پیل سماموس است، خطالراس اصلی کوه سماموس دارای جهتی شمال‌غربی-جنوب‌شرقی است. این خط‌الاراس از دره پل‌رود از شرق روستای سجیران اشکور برفراشته شده و با همین چهت تا شمال‌شرقی روستای جنت رودبار در دره چالک‌رود امتداد یافته است، قله پیله سماموس با ارتفاع 3703 متر بر روی این خطالراس قرار دارد. از قللی که در این خطالراس قرار گرفته‌اند، از شمال غربی به سمت جنوب می‌توان از سی‌پشت(2777.3)، ریزینه‌بن(2898.1)، نقاره‌تله(2864)، گیشه تله(2807)، توکه سر(3335)، سماموس(3703)، لزنه چاک(3476)، گردبن(3269) و دوبندک(3167)، نام برد. علاوه بر این، با توجه به توضیحات داده شده دامنه‌های جنوبی و غربی کوه سماموس، پس از یک بخش به نسبه هموار به ستیغ‌های صخرهای منتهی می‌شود. این ستیغ‌های صخرهای در حوالی روستاهای سجیران، لیما، کاکرود قابل مشاهده است. بنابراین به سمت شرق و جنوب یالی به اطراف کشیده نشده است. با این حال قللی چون کشکی(2710)، سرخ تله(2757)، الیه(3054)، مشاپشته(2283)، آلونشین‌تله(3132)، اوره‌گردن(3082)، کلمجاره(2408)، هفت خانی(3171) را می‌توان نام برد. از کوه سماموس دو یال امتدا یافته است که هر دویال به سمت شرق کشیده شده است. این یال‌ها از قله کوچه سماموس به ارتفاع 3476 متر منشعب شده است. یک یال با جهت جنوب غربی –شمال شرقی از شمال روستای جواهرده رامسر به سمت دریای کاسپین کشیده شده است و شامل قلل کوچه سماموس، وژک(2392)، ارک‌سر(2395)، پشتاور(2076)، چاله‌سر(1718) است که تا حوالی کوه ایل‌میلی امتداد یافته است(شکل.8). این یال، میان آب رودخانههای خشک‌رود و آچی‌رود را با صفارود تشکیل می‌دهد. یال دیگری با جهت شمال‌غربی–جنوب‌غربی امتداد یافته است. این یال، میان آب میان رودخانههای چالک‌رود و صفارود رامسر است. قللی بر روی این کوه قرار دارند عبارتند از سه‌براره(2916)، لر‌سر‌گردن (2666). دشت‌خره دشت در روی این یال قرار دارد. در توده کوهستانی سماموس، صخره‌های وجود دارد که به دلیل شکل‌شان دارای شهرت هستند. این سنگ‌ها و صخره‌ها شامل «شیرکش» در مسیر جؤردشت، «گیشه‌تله» و «نقاره‌تله» در خطالراس جنوب‌غربی چنارچال و شیرکش در شرق قله سماموس در شمال‌غربی روبارکش نام برد. پرتگاه‌های عظیم سنگی در تمامی خطالراس دامنه‌های غربی و جنوبی توده سماموس به دلیل وجود سازندهای زمین‌شناسی آهکی، ماسه‌سنگی، کنگلومرای است. غلبه‌ی سازندهای آهک به سن دوران ژوراسیک و کرتاسه در دامنه جنوبی سبب توسعه انحلال آهک در این محدوده شده، شاهد شکلگیری دره‌های عمیق کانیونی هستیم. که از معروف‌ترین آن‌ها دره شی‌لی‌سرا در مسیر پس‌کلا‌سی به لپاسر است. بنابراین بخش‌های از دامنه‌های سماموس به پرتگاه‌های صخرهای ختم می‌شود، این مسئله علیرغم وجود یال‌ها و زمین‌های به نسبه هموار در جنوب قله سماموس است. بنابراین از دید کلی توده‌ی کوهستانی سماموس حالتی فلات گونه را برای بیینده تداعی می‌نماید(شکل.7). به طوری که در محل کلام داغوله در جنوب غربی قله اصلی سماموس در کف این عارضه فلات گونه، چندین دریاچه فصلی از زهکشی آب قله‌های اطراف در فصل بهار به وجود می‌آید. قلل محصور کننده این عارضه کم شیب میان‌کوهی که همگی ارتفاع بالای 3000 متر دارند.
شکل(18)نیمرخی از کوه سماموس از شمال به سمت جنوب، شکل‌توده‌ای آن مشخص است.
ج-نتایج
متن عنوان تابلوها و سنگچین‌های مسیر قله سُماموس
در مجموع تعداد 21 تابلو و 17 سنگچین جهت نصب در مسیر سبز کوه سماموس جانمایی شد.
1-تابلوی شماره 1: تابلوی معرفی
*ابتدای جواهردشت در انتهای زمین ورزشی
موقعیت جغرافیایی تابلو 59/42 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 92/26 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*عنوان تابلو
2-تابلوی شماره 2: تابلوی راهنما
* وسط بازارچه، سه راهی، زیر ترانس
موقعیت جغرافیای تابلو 40/40 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 04/27 22 50 طول جغرافیایی شرقی.
*عنوان تابلو
3-تابلوی شماره 3: تابلوی راهنما
* بعد از بازار
موقعیت جغرافیایی تابلو 61/40 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 96/27 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*عنوان تابلو
4-تابلوی شماره 4: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 46/41 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 07/33 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*سوئیت
*عنوان تابلو
5-تابلوی شماره 5: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 50/33 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 45/45 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*دوراهی
*عنوان تابلو
6-تابلوی شماره 6 : تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 77/22 53 36 عرض جغرافیایی شمالی و 44/43 22 50 طول جغرافیای شرقی
*دوراهی منبع آب
*عنوان تابلو
7-تابلوی شماره 7: تابلو راهنما
موقعیت جغرافیایی 67/21 53 36 عرض جغرافیایی شمالی 90/44 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*در ابتدای مسیر قله
*عنوان تابلو
8-تابلوی شماره 8: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 41/49 52 36 عرض جغرافیایی شمالی 38/55 22 50 طول جغرافیایی شرقی
*عنوان تابلو
9-سنگچین شماره 1
موقعیت جغرافیایی 94/39 52 36 عرض جغرافیایی شمالی 11/08 23 50 طول جغرافیایی شرقی
10-تابلوی شماره 9: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 31/31 52 36 عرض جغرافیایی شمالی 63/03 23 50 طول جغرافیایی شرقی
*عنوان تابلو
11-سنگچین شماره 2
موقعیت جغرافیایی 55/24 52 36 عرض جغرافیای شمالی و 03/09 23 50 طول جغرافیایی شرق
12- سنگچین شماره 3
موقعیت جغرافیایی12/19 52 36 عرض جغرافیایی شمالی و 99/10 23 50 طول جغرافیای شرقی
13- تابلوی شماره 10: تابلوی خطر
موقعیت جغرافیایی 29/13 52 36 عرض جغرافیایی شمالی و 22/11 23 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
14- تابلوی شماره11: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 94/06 52 36 عرض جغرافیایی شمالی و 80/04 23 50 طول جغرافیای شرقی
15- تابلوی شماره12: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 62/05 52 36 عرض جغرافیایی شمالی و 05/02 23 50 طول جغرافیای شرقی
16- سنگچین شماره 4
موقعیت جغرافیایی 55/02 52 36 عرض جغرافیایی شمالی و 77/01 23 50 طول جغرافیای شرقی
17- سنگچین شماره 5
موقعیت جغرافیایی 70/58 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 73/00 23 50 طول جغرافیای شرقی
18- سنگچین شماره 6
موقعیت جغرافیایی 83/55 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 60/00 23 50 طول جغرافیای شرقی
19- سنگچین شماره 7
موقعیت جغرافیایی 46/52 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 29/01 23 50 طول جغرافیای شرقی
20- سنگچین شماره 8
موقعیت جغرافیایی 09/50 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 09/01 23 50 طول جغرافیای شرقی
21- سنگچین شماره 9
موقعیت جغرافیایی 09/50 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 09/01 23 50 طول جغرافیای شرقی
22- تابلوی شماره13: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 20/47 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 19/01 23 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
23- سنگچین شماره 10
موقعیت جغرافیایی 31/41 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 08/00 23 50 طول جغرافیای شرقی
24- تابلوی شماره14: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 25/38 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 28/58 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
24- تابلوی شماره15: تابلوی خطر و راهنما
موقعیت جغرافیایی 05/36 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 68/58 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابل
25- سنگچین شماره 11
موقعیت جغرافیایی 25/34 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 82/57 22 50 طول جغرافیای شرقی
24- تابلوی شماره16: تابلوی خطر و راهنما
موقعیت جغرافیایی 59/30 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 59/57 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
25- تابلوی شماره18: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 50/27 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 10/55 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
26- تابلوی شماره19: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 11/24 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 69/49 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
27- سنگچین شماره 12
موقعیت جغرافیایی 89/22 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 84/43 22 50 طول جغرافیای شرقی
28- سنگچین شماره 13
موقعیت جغرافیایی 60/20 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 94/41 22 50 طول جغرافیای شرقی
28- سنگچین شماره 14
موقعیت جغرافیایی 73/16 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 53/39 22 50 طول جغرافیای شرقی
29- سنگچین شماره 15
موقعیت جغرافیایی 62/15 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 14/38 22 50 طول جغرافیای شرقی
30- تابلوی شماره20: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 87/12 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 72/34 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
31- سنگچین شماره 16
موقعیت جغرافیایی 66/04 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 35/32 22 50 طول جغرافیای شرقی
31- سنگچین شماره 17
موقعیت جغرافیایی 40/00 51 36 عرض جغرافیایی شمالی و 61/31 22 50 طول جغرافیای شرقی
32- تابلوی شماره21: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 15/56 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 64/30 22 50 طول جغرافیای شرقی
33-سنگچین شماره 18
موقعیت جغرافیایی 38/45 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 28/40 22 50 طول جغرافیای شرقی
34- تابلوی شماره22: تابلوی راهنما
موقعیت جغرافیایی 16/38 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 31/58 22 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
35- سنگچین شماره 19
موقعیت جغرافیایی 86/28 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 78/59 22 50 طول جغرافیای شرقی
36- سنگچین شماره 20
موقعیت جغرافیایی 40/28 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 97/59 22 50 طول جغرافیای شرقی
37-تابلوی شماره23: تابلوی معرفی
موقعیت جغرافیایی 58/26 50 36 عرض جغرافیایی شمالی و 18/03 23 50 طول جغرافیای شرقی
*عنوان تابلو
شکل(19) مکان جانمایی شده تابلوهای راهنما در آبادی جواهردشت
شکل() مکان جانمایی تابلوها و سنگچین ها و مسیر مورد تایید در مسیر جواهردشت به قله سماموس.
د-ضمایم
د-1-براورد هزینه
لیست صورت هزینه منطقه سماموس با توجه به اطلاعات ارسالی بشرح ذیل می باشد :
1- تابلو جهت یاب بسمت قله 20 عدد
2- تابلو جهت یاب برگشت بسمت جواهر ده 14 عدد و مسیرهای فرعی 6 عدد
3- تابلو خطر و هشدار 10 عدد
4- تابلو اطلاعات منطقه ای کوچک سایز 60×90 سانت 1 عدد
5- تابلو اطلاعات کلی منطقه در ابتدای ورودی سایز 120×180 سانت 1 عدد
6- تابلو قله سایز 35 × 50 سانت 1 عدد
7- پایه تابلوهای جهت و هشدار / اطلاعات کوچک و تابلو قله از جنس لوله تمام گالوانیزه 20 عدد
8- سازه تابلوهای مشخصات و جهت بسیار بزرگ پروفیل با شبکه نگهدارنده پشت تابلو 1 عدد
9- سنگ چین جهت هدایت مسیر کوهنوردی 20 عدد
مبلغ برآورد شده مبلغ 443/000/000 ریال می باشد
هزینه برآورد شده شامل :
تهیه متریال
هزینه کوتینگ صفحات چاپ
چاپ تمام رنگی صفحات با اشعه یو وی
پوشش نگهدارنده بعد از چاپ
ملحقات اضافی مانند بسط های تابلو / شاخک ها و …
ساخت و ساز تابلوها و …..
جمع آوری سنگ های منطقه
نصب در محل با مشاوره هیئت
توجه : هزینه باربری و حمل و نقل محاسبه نشده است و به مبلغ فوقالذکر اضافه می گردد.
مجموع هزینه ها طرح مسیر سبز سماموس : 700000000 میلیون ریال (70 میلیون تومان).
د-1-پیاده سازی میر
د-2-نمونه تابلوها
منابع
1.اداره راه و ترابری استان گیلان،(1384)، نقشه راه‌های استان گیلان، چاپ موسسه کارتوگرافیک گیتاشناسی، تهران.
-
خسروي‌دانش، عليرضا و همکاران ،(1382) ، جغرافياي استان گيلان ، شرکت چاپ و نشر کتاب‌هاي درسي ايران.
3.سازمان جغرافیای نیروهای مسلح،(1383)، نقشه‌های توپوگرافی 1:50،000 جواهرده I 6063، هیر II 6063، لاکتراشان 6163 III ، رامسر IV6163، ملکوت IV6063، لنگرودIII 6064، رودسر II6064
4 .سازمان زمين‌شناسي، نقشه زمين‌شناسي 100000: 1 جواهرده و رامسر، تهران.
5. سازمان نقشه‌برداري کشور، نقشه‌هاي توپوگرافي 1:25،000، تمل lll NE 6063، جواهرده I SE 6063
-
فرهنگ جغرافياي کوه‌هاي کشور، جلد اول، (1381) سازمان جغرافياي نيروهاي مسلح، تهران.
-
کتاب گیلان، (1375)، گروه پژوهشگران ایران، تهران.
