مسیر سبز کوهستان
مسیر سبز کوهستان، امید به سبزی کوهستان را نوید میدهد…
مسیر سبز کوهستان، امید به سبزی کوهستان را نوید میدهد…
دیرزمانیست، کوههای ایران، حضور گستردهتر کوهنوردان و گردشگران را در خود لمس میکند. امری که روح زمانه طالب آن است. درهم تنیدگی زندگی شهری، با اجزای زندگی، گریزی جز پناه بردن به دامان طبیعت را پیش پای ما نگذاشته است. اما، بهرهبردن از کالا و خدمات کوهستان، نیازمند روشی خردمندانه است. در گرگومیش متولیگیری حفاظت از عرصههای محیط زیست عرصههای کوهستانی، نیاز به برخورد خردمندانه تمامی کاربران کوهستان با این میراثهای طبیعی میرود.
با توجه به اهمیت حفاظت از محیط زیست کوهستان با توجه به حضور انبوه کوهنوردان و طبیعتگردان در کوهستان در دهه اخیر همراه شده است و همچنین جلوگیری و کاهش صدمات و تلفات و تسهیل امور امدادرسانی برای کاربران کوهستان، به ویژه در شاخههای ورزشی و گردشگری، فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی نیاز به ساماندهی مسیرهای کوهستانی را در دستور کار خود قرار داد. در این زمینه با توجه به تجربههای پیشین، مسئولیت تهیه شیوهنامه شناسایی و مسیریابی در مناطق کوهستانی ایران را به هیئت استان گیلان واگذار کرد. در این راستا کارگروه آموزش و پژوهش هیئت استان گیلان، با دعوت از جمعی از پژوهشگران و متخصصان برجسته کشور و استان در زمستان 1397 نسبت به تهیه شیوه نامه ارزیابی و شناسایی مسیرهای کوهنوردی امن و با کمترین اثرهای زیست محیطی اقدام کرد. محققان دعوت شده شامل کارشناسان هواشناسی، آبوهواشناسی، ژئومورفولوژی، محیطزیست، گردشگری، کوهنوردی، علوم اجتماعی، پزشکی کوهستان و … بوده است. گروه علمی با توجه به روند رو به افزایش حضور کوهنوردان و فراوانی ایجاد مسیرهای پاکوب در کوهستانها و تبعات زیست محیطی و کوهنودری آن، نسبت به تهیه شیوه نامهای با توجه به تمامی ملاحظات مرتبط با امنیت جان کوهنوردان و حفاظت از محیط زیست اقدام کرد. در طی تهیه این شیوهنامه بحث ها و تبادل نظر گستردهای انجام پذیرفت و با هم افزایی سعی شد که تعارضات ذاتی مابین ملاحظات زیست محیطی و الزامات کوهنوردی و گردشگری به حداقل رسیده و با جمعبندی، معیارهای شناسایی مسیز سبز تعیین شوند. پس از تهیه شیوه نامه و تایید آن توسط فدراسیون، این شیوه نامه با عنوانِ «شیوه نامه مسیر سبز کوهستان» منتشر شد.
مسیر سبز کوهستان چیست؟
«پاکوب و مسیرهای معین و مشخص کوهنوردی که در آن با در نظر گرفتن برخی از ملاحظات محیطزیستی-بومشناسی، شرایط و مولفههای کوهنوردی، وضعیت جغرافیایی و آبوهوایی دارای کمترین اثرهای منفی محیطزیستی باشد و کمترین مخاطرات برای کوهنوردان داشته باشد».
هدف از پیشنهاد مسیر سبز کوهستان
استفاده پایدار از مناطق کوهستانی و محیطزیست شکننده آنها. در راستای نیل به این هدف هیئت کوهنوردی وصعودهای ورزشی استان گیلان با تشکیل کمیتهای از افراد با تخصصهای محیطزیست، هواشناسی، جغرافیا، کوهنوردی نسبت به تعیین شیوهنامه کاربردی برای مناطق کوهستانی ایران اقدام کرد.
برای آزمون عملی شیوه نامه و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن، برنامه اجرایی آن برای کوه سُماموس در نظر گرفت شد. کوه سُماموس به عنوان مرتفعترین کوه گیلان، یکی از قلل مجموعه طرح سیمرغ کوههای ایران، همچنین یکی از مخاطرهآمیزترین جبههای کوهنودری با توجه به شرایط جغرافیایی و آبوهوایی است.
در روند عملی آن، با دعوت از برخی از راهنمایان کوهستان کوه سُماموس و با همراهی هیئت رودسر، مراحل اجرایی در پاییز سال 98 شروع شد. در این بخش، مجموعهای از مطالعات تخصصی و موردی در زمینه شناسایی مسیرهای صعود و انتخاب مسیر مناسب یا همان مسیر سبز انجام شد. سه مسیر گیلانی سُماموس، از جمله جؤرده اِشکوَر، پَرچ کوه اِشکوَر و جؤردشت (جواهردشت) به عنوان مسیرهای عمده صعود به قله سُماموس مورد توجه قرار گرفت و با توجه به معیارها و مولفههای شیوه نامه سبز کوهستان، تمامی مسیر مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به تمامی جوانب، مسیر جؤردشت (جواهردشت) انتخاب شد. پس از انتخاب مسیر جؤردشت، تیمی از کوهنوردان منتخب جهت صعود در شرایط صعود زمستان مسیر را مورد پیمایش قرار دادند. پس از جمعآوری اطلاعات به دست آمده ار منطقه و رایزنی در این مورد، مسیر یال به سوی قله به دلایل حفظ جان کوهنودران انتخاب شد. پس از تهیه گزارش و جمع بندی انجام شده، گزارش شناسایی مسیر سبز کوه سماموس به شکل مستند به هیئت کوهنوردی استان گیلان ارسال شد. در مرحله نهایی در ابتدای فصل بهار با انجام رایزنیهای نمایندگان هیئت و ارائه طرح پیشنهادی به فرمانداری رودسر، جلسهای با حضور مقامات فرمانداری شهر رودسر برگزار شده و بودجهای برای انجام طرح در نظر گرفته شد. عملیات تابلوگذاری مسیر سبز سُماموس، ظرف تابستان 99، با نظارت هیئت استان و شهرستان رودسر به ثمر رسید. در حین انجام عملیاتی این طرح، نقشه شماتیک و نقشه توپوگرافی کوه سِماموس به همراه مسیرهای کوهنودری آن نیز تهیه شد که در آبان ماه رونمایی میشود. لازم به ذکر است کوه سُماموس، با ارتفاع 3703 متر، مرتفعترین کوه استان گیلان است. این کوه دارای ویژگیهای جغرافیایی جالب توجه است. از جمله مرتفعترین کوه بالای 3000 متر البرز است که نزدیکترین فاصله را با دریای کاسپین دارد. نیمرخ ارتفاعی این کوه قابل توجه بوده و رُخی با اختلاف ارتفاع نزدیک 4000 متر دارد. وجود مقطع تیپیک سازد کنگلومرای جواهرده، گونههای گیاهی خاص منطقه، چشم اندازهای بی بدیل، از جمله دیگر ویژگیهای این کوه است. طرح مسیر سبز سُماموس، گامی کوچک اما عملگرایانه در زمینه مسیریابی مسیری امن و دوستدار محیطزیست است که شاید منجر به توجه و عمل به زندگی همساز با محیطزیست شود.
در تاریخ 2 آبان، مسیر تابلوگذاری سُماموس، به عنوان اولین مسیر سبز کوهستان ایران، حضور مقامات استانی مرتبط با بجث گردشگری و امداد، ازجمله مدیرعامل حمعیت هلال احمر، فرماندار رودسر، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری، مدیرکل ورزش و جوانان، و ریس فدارسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی و جمعی از مقامات و کوهنوردان شهرستان و استان گیلان، در شهر رودسر و سپس در آبادی جؤردشت (جواهردشت) برگزار شد. با توجه به محدودیت های کرونایی، دعوت شوندگان معدود بودند.